Компьютерді пайдалануды жаңадан бастаған адам көбінесе файл мен қалтаның айырмашылығында шатасуы мүмкін. Осы мақалада файл мен қалтаның нақты айырмашылығын қарапайым тілмен түсіндіреміз. Сонымен қатар, мысалдар мен пайдалы кеңестер беріп, тақырыпты толық ашамыз.
Файл дегеніміз не?
Компьютерлік файл – бұл ақпаратты компьютерде немесе басқа құрылғыда сақтауға арналған арнайы объект. Файл мәтін, құжат, музыка, видео, сурет немесе программа сияқты ақпарат түрлерінің кез-келгенін қамти алады. Қарапайым тілмен айтқанда, файл – сіздің компьютеріңізде сақталған ақпараттың арнайы бір бірлігі.
Мысалға, сіздің компьютеріңіздегі:
— Word құжаты (.doc, .docx)
— Excel кестесі (.xls, .xlsx)
— Фото сурет (.jpeg, .png)
— Музыка файлы (.mp3)
— Бейне файл (.mp4, .avi)
бұлардың барлығы да файлдар болып саналады. Әрбір файлдың өз атауы және кеңейтімі (мысалы, «кітап.docx») болады.
Қалта дегеніміз не?
Қалта – файлдарды реттеп сақтауға арналған контейнер. Қалта ішінде бір немесе бірнеше файл, сондай-ақ басқа қалталар да болуы мүмкін. Басқаша айтқанда, қалта – бұл файлдарды белгілі ретпен топтап сақтайтын виртуалды қойма.
Мысалы, сіз компьютерде мәнді құжаттарды сақтағыңыз келеді делік. Сіз «Құжаттар» деген бір қалта жасап, оған файлдарды орналастыра аласыз:
Қалта: Құжаттар
— Резюме.docx (файл)
— Өмірбаян.doc (файл)
— Диплом жұмысы.docx (файл)
Сонымен қатар қалтаның ішіне басқа да қалталарды орналастыруға болады. Бұл сізге ақпаратты нақты әрі ретпен сақтауға мүмкіндік береді:
Қалта: Музыка
— Қазақша әндер (ішкі қалта)
— Димаш.mp3 (файл)
— Қайрат.mp3 (файл)
— Шетел әндері (ішкі қалта)
— Beatles.mp3 (файл)
— Adele.mp3 (файл)
Файл мен қалтаның нақты айырмашылықтары:
1. Функциясы бойынша айырмашылығы:
Файл – ақпарат (мәтін, сурет, музыка және т.б.) сақталатын нақты бірлік.
Қалта – тек файлдарды орналастыруға және ұйымдастыруға болатын виртуалды орын немесе контейнер.
2. Кеңейтімі бойынша:
Файл – міндетті түрде өзіне байланысты кеңейтімге ие болады (.txt, .jpg, .mp3 және т.б.).
Қалта – ешқандай кеңейтімі жоқ, тек өз атауымен ғана болады.
3. Сыйымдылық бойынша:
Файл – ақпаратты сақтайтын объект, оның өлшемі аз болуы мүмкін (байт, килобайт) немесе үлкен (мегабайт, гигабайт) болады.
Қалта – өзінің өлшемі жоқ объект, көлемі оның ішіндегі файлдардың көлемімен анықталады.
4. Ашылған кезде әртүрлі әрекеттер орындалады:
Файл – қос шертіп ашқанда, ол файлдың түріне қарай арнайы бағдарламамен ашылады (мәтін – Word-пен, ән – аудио-плеермен).
Қалта – қос шерткенде, оның ішінде орналасқан файлдар мен қалталар тізімі ашылады. Бағдарламасыз, арнайы инструментсіз көрсетеді.
Файлдар мен қалталарды тиімді қолдануға пайдалы кеңестер:
— Әрқашан маңызды файлдарды атымен анықтап қойыңыз («Құжат_өмірбаян» немесе «Есеп_қаңтар» және т.б.).
— Көптеген файлдарды бір қалтада ұстамай, бірнеше ішкі қалталар арқылы ақпаратты санаттарға бөліңіз.
— Әр тақырыпқа нақты атауы бар қалталар жасап, артық ақпаратты уақытылы өшіріп отырыңыз.
— Өте маңызды құжаттар мен файлдардың көшірмесін (резервтік көшірме) арнайы дискіде немесе USB-флешкада сақтаңыз.
Өмірдегі қарапайым мысал:
Файлдар мен қалталарды түсінуді жеңілдету үшін күнделікті өмірден қарапайым мысал келтірейік. Сіздің компьютеріңіз – үлкен бір кабинет деп елестетіңіз. Сол кабинеттің ішінде әртүрлі құжаттарыңыз бен қағаздарыңыз бар делік.
Әрбір құжат немесе қағаз беті жеке файл деп есептеледі. Кабинеттегі арнайы папкалар және тартпалар – бұл сіздің компьютердегі қалталармен ұқсас. Әрбір папканың ішінде белгілі ретпен сақталған құжаттар болады. Сонымен қатар, үлкен папка ішінде кішкене папкаларды да сақтай аласыз. Бұл мысал компьютердегі қалта ішіндегі қалта (ішкі қалта) құрылымына сәйкес келеді.
Қорытындылай келгенде, файл – бұл нақты ақпаратты сақтауға арналған объект, ал қалта – файлдарды жинақтайтын, реттейтін виртуалды контейнер. Осы анықтама мен кеңестерді есте ұстасаңыз, компьютерде жұмыс жасау және ақпаратты реттеу әлдеқайда жеңіл болады.