Тінтуір дегеніміз не?
Компьютер тінтуірі — бұл экрандағы меңзерді басқаруға арналған шағын құрылғы. Оның көмегімен компьютердегі түрлі әрекеттерді орындаймыз: құжаттарды ашу, таңдау, көшіру, бағдарламаларды іске қосу немесе интернетте беттерді шарлау.
Тінтуірдің негізгі бөліктері мен олардың қызметтері:
Әдетте тінтуір үш негізгі элементтен тұрады:
— Оң жақ батырма
— Сол жақ батырма
— Шағын айналдыру дөңгелегі (дөңгелекті батырма түрінде басуға да болады)
Сол жақ батырма — ең жиі қолданылатын батырма. Оны бір рет басқанда белгілі бір нысанды таңдауға болады. Екі рет қысқа бассаң файл ашылады немесе бағдарламалар іске қосылады.
Оң жақ батырма көмекші мәзірді ашады. Мысалы, мәтінге оң батырмамен шертсеңіз, көшіру, қиып алу, қою сияқты әрекеттерді таңдауға болады.
Ортаңғы дөңгелек (скролл) бетті жоғары-төмен қарай жылжытуға көмектеседі. Ұзақ құжат немесе веб-бетті оқыған кезде жылдам әрі ыңғайлы.
Тінтуір түрлері және олардың айырмашылығы:
Қазір көбінесе екі түрлі тінтуір пайдаланылады: оптикалық және лазерлік.
— Оптикалық тінтуірлер жарық диодымен (LED) жұмыс істейді, дәлдігі орташа, әдеттегі офистік және үй жағдайындағы тапсырмаларға жеткілікті.
— Лазерлік тінтуірлер күрделі графикалық жұмыстар немесе ойын процесінде қолданылады. Олар дәлдігі жоғары, бағасы да сәйкесінше қымбатырақ.
Тінтуір компьютерге қалай қосылады?
Тінтуірлер компьютерге бірнеше жолмен қосылады:
1. Сымды тінтуір – USB кабелі арқылы қосылады. Артықшылығы: батареяны ауыстыру қажет емес, сигнал тұрақты және анық. Кемшілігі: сымның ұзындығы шектеулі, үстел үстінде ыңғайсыздық туғызуы мүмкін.
2. Сымсыз тінтуір – көбінесе Bluetooth арқылы немесе USB қабылдағышы арқылы қосылады. Артықшылығы: үстел бетінде қозғалыс жеңіл әрі еркін. Кемшілігі: белгісіз уақытта батареяның заряды азаюы мүмкін, ал кейбірде сигналда кішкентай кідірістер байқалады.
Тінтуір қалай жұмыс істейді (жұмыс принципі)?
Оптикалық тінтуірдің астында арнайы жарық диоды орналасқан. Ол астындағы бетке жарық шашады да, шағылысқан сәулені арнайы сенсор қабылдайды. Тінтуір жылжытқанда жарық сенсорға әртүрлі бұрышта түседі. Арнайы микроконтроллер осы ақпаратты өңдеп, меңзерді монитордағы дәл орынға жылжытады.
Лазерлік тінтуірлердің жұмысы оптикалық сияқты болғанымен, олар қарапайым жарық диодының орнына инфрақызыл лазер диодтарын қолданады. Сондықтан мұндай тінтуірлер өте дәл әрі сезімтал.
DPI деген не және оны қалай қолдануға болады?
DPI (Dots Per Inch) – тінтуірдің сезімталдығын білдіретін термин. DPI көрсеткіші қаншалықты жоғары болса, тінтуір сезгіштігі соншалықты жоғары болады.
— 800-1200 DPI – жиі қолдануға ыңғайлы (кеңсе жұмысы, интернетті қолдану үшін жеткілікті).
— 1600-2400 DPI және одан жоғары – ойыншылар мен дизайнерлерге керемет дәлдікте жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Компьютер тінтуірін пайдалану кезінде қауіпсіздік және пайдалы кеңестер:
— Белгілі бір уақыт сайын тінтуір астыңғы тазалап тұру қажет. Линзаның шаңнан кірлеуі тінтуірдің жұмыс дәлдігін төмендетеді.
— Қолыңызды дұрыс қалыпта ұстаңыз, сонда ұзақ уақыт жұмыс істегенде қолыңыз ауырып, шаршамайды.
— Үстел бетіне ыңғайлы әрі тегіс тінтуірге арналған кілемше қолданыңыз. Бұл тінтуірдің дұрыс және дәл қозғалуын қамтамасыз етеді.
Тәжірибелік мысал:
Төменде күнделікті өмірде тінтуірді қалай қолдануға болатынын көрсететін қарапайым мысалдар:
— Мәтінді көшіріп, қою үшін: мәтінді сол батырмамен таңдап, оң батырманы басып, ашылған мәзірден «көшіру» (копировать) батырмасын басасың. Басқа жерге барып, қайтадан оң жақ батырманы басып «қоюды» (вставить) таңдайсың.
— Бағдарламалар арасында тез ауысу үшін: үнемі экранның төменгі жағындағы тапсырмалар жолына тінтуірді жылжытып, сол жақ батырманы басамыз.
Тінтуірді дұрыс таңдап, оны тиімді пайдалануды үйренсеңіз, компьютердегі жұмысыңыз едәуір жеңілдеп, өнімділігіңіз артады.