Компьютер экранын құлыптау дегеніміз – компьютерде ашық тұрған бағдарламалар мен деректерге басқалардың қол жеткізуіне жол бермеу. Қарапайым сөзбен айтқанда, сіз жұмыс орныңыздан кеткенде немесе үзіліс жасағанда рұқсат етілмеген тұлғалардың ақпаратты көруінен қорғау үшін экранды уақытша бұғаттау.
Экранды құлыптау не үшін керек:
— Жеке немесе құпия ақпаратыңызды бөгде адамдардан қорғау үшін.
— Компьютерде істеп жатқан жұмысыңыз кездейсоқ өзгеріп кетпеуі үшін.
— Балалар немесе басқа отбасы мүшелері жұмыс үстеліңіздің жүйесін кездейсоқ зақымдамауы үшін.
— Кеңседе ашық ақпаратты қызметтестеріңіз көріп қоймауы үшін.
Компьютер экранын құлыптау жолдары өте көп. Енді соларды біртіндеп қарастырайық.
Windows компьютерінде экранды құлыптау
1. Пернетақтаны қолдану арқылы құлыптау. Windows жүйесінде компьютердің экранын тез арада құлыптаудың ең қарапайым жолы – мына пернелер комбинациясын пайдалану:
Win пернесі + L
Бұл пернелерді бірге басқанда экран дереу құлыпталып, сізден пароль енгізуді сұрайды.
2. «CTRL + ALT + DELETE» пернелер жиынтығын пайдалану.
Пернетақтада Ctrl + Alt + Delete бірге басқаннан кейін «Lock» немесе «Құлыптау» нұсқасын таңдасаңыз, компьютер экраны бірден бұғатталады.
3. Бастау (Start) мәзірі арқылы құлыптау:
— Бастау мәзірін басамыз.
— Пайдаланушы профилі белгішесін басамыз.
— Ашылған мәзірден «Құлыптау» немесе «Lock» опциясын таңдау қажет.
Компьютер экранын автоматты құлыптау параметрлерін орнату
Кейде пайдаланушылар компьютер экранының автоматты түрде құлыпталғанын қалайды. Бұл келесі жолмен жасалады:
— Рабочий столда (жұмыс үстелі) тышқанның оң жағын басыңыз.
— Пайда болған мәзірден «Персонализация» тармағын таңдаңыз.
— Ашылған терезеден «Блокировка экрана» немесе «Экран құлыптау» бөлімін басыңыз.
— Мұнда құлыпталу уақытын таңдауға (мысалы, 2-5 минут) немесе экранда көрсетілетін басқа параметрлерді өзгертуге болады.
MacOS жүйесінде экран құлыптау әдісі:
Егер сізде Apple компьютер болса, онда құлыптауды былай жасайсыз:
— Пернетақтадағы Control + Command + Q пернесін бірге басу.
— Мұнан кейін Mac экраны құлыпталады, пароль енгізгеннен кейін ғана қайта ашылады.
Сондай-ақ, MacOS-та экран автоматты режимде құлыпталуы үшін жүйелік параметрлерді өзгертуге болады:
1. Жүйе параметрлерін (System Preferences) іске қосыңыз.
2. «Қауіпсіздік және құпиялылық» бөліміне өтіңіз.
3. «Жалпы» қойындысындағы баптаулардан бөтен адамдардың экранға рұқсатсыз көруін болдырмайтын құлыптау уақытын таңдауға болады (мысалы 5 минут немесе қолданушы үшін қолайлы уақыт шегін қойыңыз).
Телефонды компьютерге қосу арқылы құлыптау әдісі:
Заманауи мүмкіндіктердің бірі – мобильді құрылғыны құлыптау жүйесімен байланыстыру арқылы автоматты экран құлыптау. Мәселен, сіз Bluetooth арқылы смартфонды компьютерге қоссаңыз, телефон белгілі бір ара қашықтыққа алыстаған кезде экран автоматты түрде құлыпталады.
Бұл әсіресе кеңседе, мобильді құрылғыны өзіңізбен бірге алып кетсеңіз компьютер экранның қорғалуына көмектеседі.
Компьютер экранын құлыптау туралы пайдалы кеңестер
— Құлыптау үшін берілген пернелер комбинациясын міндетті түрде жаттап алыңыз (мысалы, Win + L).
— Құпиясөздің қарапайым болмай, сенімді болуын қамтамасыз етіңіз.
— Егер сіз қоғамда көп адам жүретін жерде отырсаңыз, экран құлыптау параметрлерін автоматты түрде іске қосатын баптауды орнатыңыз.
— Ұсақ балалар бар ма? Компьютерден шыққанда үнемі экранды құлыптап кетуді ұмытпаңыз.
Компьютерді пайдаланғанда экранды құлыптау қарапайым дағды, бірақ ақпараттың қауіпсіздігі тұрғысынан өте маңызды. Бұл әрекет жеке деректер мен компьютерлік жұмысты қауіпсіздікте ұстауға мүмкіндік береді. Сондықтан экранды құлыптау тәсілін тез арада үйреніп, күнделікті қайталау арқылы пайдалы әдетке айналдырыңыз.